De snelle groei van het aantal zonnepanelen in Nederland vormt een bedreiging voor de energiebedrijven. In 2030 zal hun totale capaciteit voldoende zijn om te voorzien in maar liefst de helft van de piekvraag naar energie. Dat consumenten met de panelen hun eigen stroom produceren, dwingt de energiebedrijven tot een significante aanpassing van hun rol.

Munich, 10 juni 2015

Dat schrijft Roland Berger in de studie Solar PV could be similar to the shale gas disruption for the utility industry. De opkomst van goedkoop schaliegas uit de VS heeft het energielandschap de laatste jaren wereldwijd drastisch veranderd en tastte de winstgevendheid van de Europese energiebedrijven aan. Datzelfde kan nu gebeuren door de opkomst van zonne-energie.

Concurrentie

Slechts 1 procent van alle zonnepanelen in Europa is eigendom van energiebedrijven. ‘Projectontwikkelaars, investeerders, huishoudens en midden- en kleinbedrijven met zonnepanelen: ze beconcurreren de energiebedrijven allemaal’, aldus Arnoud van der Slot, partner van het Amsterdamse kantoor van Roland Berger.

Eind 2014 hadden 250 duizend huishoudens en bedrijven in Nederland gezamenlijk voor 1 gigawatt aan zonnepanelen op hun dak staan. Hun vermogen is vergelijkbaar met dat van de twee kolencentrales op de eerste Maasvlakte en zal tot 2030 bijna vertienvoudigen. Dan kunnen de zonnepanelen voorzien in 8 procent van de Nederlandse elektriciteitsbehoefte, een vertienvoudiging ten opzichte van nu.

Ward van den Berg, energie-expert bij Roland Berger: ‘Daardoor is er steeds minder sprake van eenrichtingsverkeer op de energiemarkt.’ Behalve de energiebedrijven kunnen nu ook eigenaren van zonnepanelen elektriciteit leveren aan het net. ‘Er zal steeds meer uitwisseling van elektriciteit plaatsvinden in een decentraal systeem. Huishoudens zullen soms producent en dan weer consument zijn.’

Marktverstoring

Nederland loopt met zonne-energie wel achter op de rest van Europa, waar zonnepanelen in 2030 in 12 procent van de energiebehoefte kunnen voorzien. Duitsland zal tegen 2030 voor bijna 70 gigawatt aan zonnepanelen hebben, veel meer dan de energievraag in dat land. Op zonnige dagen zal het overschot aan elektriciteit naar Nederland toestromen. Ook dat zal de elektriciteitsmarkt verstoren. Daarnaast zijn de energiebedrijven die in Nederland actief dat ook in de rest van Europa. Zij voelen daar de impact van de opmars van zonne-energie en zullen daarom hun bedrijfsvoering moeten aanpassen, ook in Nederland.

Twee ontwikkelingen stimuleren volgens Roland Berger de opmars van de zonnepanelen, die veel sneller gaat dan de gevestigde energie-instituten en organisaties als Greenpeace hebben voorspeld. De prijs ervan is harder gedaald dan verwacht, waardoor de aanschaf steeds rendabeler wordt. Nederlandse huishoudens betalen voor een kilowattuur met zonnepanelen opgewekte stroom al 8 cent minder dan voor stroom afgenomen van het gewone elektriciteitsnet. Daarnaast spelen de technologische ontwikkelingen in de batterij-industrie en home automation de groei van het aantal zonnepanelen in de kaart. Eigenaren van zonnepanelen kunnen de opgewekte energie steeds beter zelf benutten.

Minder vraag

Toch is de rol van de energiebedrijven volgens Van den Berg verre van uitgespeeld. ‘Ze moeten zich er alleen op voorbereiden dat er minder vraag naar energie komt, vooral in de markt voor huishoudens, waar de hoogste marge zit. Ze hebben flexibeler centrales nodig die snel kunnen inspelen op pieken in vraag en aanbod.’

Energiebedrijven kunnen ook een rol spelen als matchmaker tussen vraag en aanbod. Van der Slot: ‘Hun toegang tot en ervaring met klanten komt daarbij van pas.’

Wilt u meer informatie of in contact komen met Arnoud van der Slot of Ward van den Berg, dan kunt u terecht bij Isabel Straub: 020-7960600 of [email protected]